Bất đồng ngôn ngữ - Rào cản lớn nhất của các cầu thủ bóng đá

Chuyển nhượng không đơn thuần là một vụ mua bán giữa hai đội bóng để sở hữu một cầu thủ. Nếu cuộc mua bán diễn trong nước, câu chuyện sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Nhưng nếu đó là việc chuyển từ giải đấu này sang giải đấu kia, mọi thứ sẽ đi theo một chiều hướng khác. Bởi các cầu thủ sẽ phải làm quen với một nền văn hóa mới, một thứ ngôn ngữ mới mà họ chỉ có thể bập bẹ vài từ.

Thử tưởng tượng xem. Trong vài ngày đầu tiên, chàng tân binh sẽ phải tập một mình để đảm bảo thể lực trước khi tham gia vào các buổi tập chung cùng toàn đội. Đi tập xong, anh ta trở về căn nhà rộng thênh thang mới sắm, không gia đình, không người thân và cũng chẳng có bạn bè. Phía câu lạc bộ sẽ có một bộ phận giúp đỡ các cầu thủ làm quen với cuộc sống mới trong những ngày đầu, nhưng về cơ bản, nó cũng chỉ là giải pháp tạm thời.

Thứ thử thách khắc nghiệt nhất với họ là làm sao xóa bỏ được rào cản ngôn ngữ để có thể hòa nhập nhanh với đội bóng mới.

Mùa hè qua, Liverpool đã chi tới 50 triệu euro cho Fabinho nhưng chàng tiền vệ người Pháp đã ngồi ngoài cả ba trận đầu tiên tại Premier League. Người ta có thể nói rằng vì cựu ngôi sao Monaco chưa có thời gian thích nghi với lối chơi mới. Tuy nhiên, đó là chuyện trên sân, còn bên ngoài, cầu thủ người Brazil cũng đang phải đánh vật với vấn đề ngôn ngữ.

Vốn tiếng anh của cả Fabinho lẫn Naby Keita đều khá hạn chế. Và điều này hoàn toàn không phù hợp với triết lý của Jurgen Klopp, một người luôn đề cao sự thấu hiểu tuyệt đối giữa huấn luyện viên và cầu thủ. Không tin cứ thử hỏi Alberto Moreno. Ngay trong tuần đầu tiên tới Liverpool, huấn luyện viên Klopp đã yêu cầu hậu vệ người Tây Ban Nha phải cải thiện thật nhanh vốn tiếng anh của mình.

"Sự thấu hiểu ngôn ngữ là một điều tối quan trọng", Alan Redmond, cựu cố vấn ngôn ngữ của Liverpool và là tác giả cuốn sách 'Tiếng anh Oxford cho bóng đá' chia sẻ quan điểm. "Những cầu thủ xuất sắc nhất luôn có tinh thần cầu thị. Trong khi đó, có một vài trường hợp các cầu thủ mới không muốn làm quen với ngôn ngữ địa phương. Tôi sẽ không nói tên đâu nhưng thường thì họ sẽ bị đem cho mượn hoặc bán đứt ở các kỳ chuyển nhượng sau đó".

Những người như Alan Redmond là cầu nối giữa các tân binh và đội bóng mới. Bên cạnh việc cử người tìm nhà cho các cầu thủ hay chọn trường cho con họ, những người như Redmond sẽ trực tiếp giảng dạy cho các ngôi sao bóng đá mới chuyển đến đội bóng - tùy theo việc họ có thực sự muốn hòa nhập với nền văn hóa khác hay không.

Những bài học ban đầu rất đơn giản. Họ sẽ được dạy về từ và cụm từ phổ thông để có thể hiểu chính xác nhiệm vụ của mình trên sân khi huấn luyện viên yêu cầu.

"Các cầu thủ cần hiểu lời nói của huấn luyện viên và họ cũng cần ngôn ngữ để thích nghi với cuộc sống bên ngoài sân cỏ", Redmond lập luận. "Ưu tiên trong giai đoạn đầu là cải thiện những ngôn ngữ phổ thông. Công việc của chúng tôi là nhấn mạnh cho họ hiểu những cụm từ thường được huấn luyện viên và các cầu thủ khác sử dụng với tần suất cao".

Năm 2013, một nghiên cứu của giáo sư Jocelyn Faubert của trường đại học Montreal đã chỉ ra rằng các cầu thủ bóng đá có thể làm quen với các kỹ năng mới còn nhanh hơn nhiều người đang theo học bằng tiến sỹ. Điều đó chứng tỏ gì? Các cầu thủ không hề chỉ biết dùng sức mà không dùng đầu như nhiều người nghĩ. Họ thông minh, hay nói cách khác là rất thông minh. Tuy nhiên, thời gian biểu khắt khe của các ngôi sao bóng đá lại là yếu tố cản trở tới việc tiếp thu một ngôn ngữ mới.

Trường hợp của Jasper Cillessen khi mới tới Barcelona từ Ajax năm 2016 là một điển hình. Ban đầu, anh sắp xếp lịch học tiếng Tây Ban Nha ngay sau buổi tập. Nhưng kết quả là thủ môn này chẳng thể tiếp thu được mấy bài giảng bởi cơ thể còn đang thấm mệt. 

Dù vậy, mọi thứ đã trở nên dễ dàng hơn khi Cillessen dời lịch học xuống buổi tối. Kết quả cải thiện phải nói là xuất sắc. Cho đến giờ, thủ thành người Hà Lan đã có thể giao tiếp trôi chảy với các đồng đội và thích nghi với cuộc sống tại Barcelona.

"Các cầu thủ đã phải hoạt động rất nhiều trên sân. Điều này ảnh hưởng khá nhiều tới mức độ tập trung của họ trong các lớp học", Redmond cho hay. "Các cầu thủ trẻ còn khổ hơn nữa. Họ phải tích cực tập luyện rất nhiều trong phòng gym để cải thiện thể lực. Bạn biết đấy, cường độ làm việc ở các đội bóng Anh nặng hơn phần lớn các câu lạc bộ khác. Một chàng trai trẻ dù cố gắng tới mấy cũng ít nhiều gặp những trở ngại nhất định".

Tiền vệ Adam Lallana từng nói rằng sự liên kết giữa anh và tiền đạo Brazil, Roberto Firmino không phụ thuộc vào đồng cảm ngôn ngữ. Cựu ngôi sao Southampton cho rằng kết quả trên sân phụ thuộc vào sự thấu hiểu giữa các cầu thủ trong từng buổi tập sự ăn ý qua từng trận đấu.

Dĩ nhiên, lập luận này không thể thuyết phục Redmond.

"Bạn có thể mua một cầu thủ xuất chúng đủ sức tỏa sáng dù ở bất kỳ đâu", ông phân tích. "Nhưng khi anh ta không thể giao tiếp thì cũng có nghĩa anh ta không thể hòa nhập. Bạn không thể bắt anh ta ngồi lỳ trong nhà sau các buổi tập mà không trò chuyện với ai. Điều đó sẽ gây tổn thương tâm lý lớn. Vậy đấy, bạn có thể sở hữu một cầu thủ phi thường, nhưng bạn không bao giờ có được một trái tim hạnh phúc".