Roberto Mancini và hành trình thần kỳ "hô biến" đống đổ nát thành binh đoàn bách chiến bách thắng

"Ngày tận thế" là tiêu đề trên tờ Gazzetta dello Sport sau khi tuyển Italy thất bại trong việc giành vé đến World Cup 2018 và rơi xuống vị trí thấp nhất trong lịch sử trên BXH FIFA.

Cả xứ sở mỳ ống gần như tuyệt vọng và chỉ còn biết trông đợi vào người đàn ông có tên Roberto Mancini để khôi phục lại niềm tự hào và bản sắc cho ĐTQG quê hương ông đang trong hình thái rệu rã chưa từng thấy.

Công cuộc xây dựng tuyển Italy từ đống đổ nát

Chỉ 3 năm sau "thảm họa" lớn nhất của bóng đá Italy, Mancini đã cùng các học trò làm nên điều không tưởng trước giải đấu là đi đến trận chung kết và thậm chí còn giành chiến thắng ngay tại thánh địa Wembley của người Anh. Vị chiến lược gia 56 tuổi xứng đáng với mọi lời ngợi khen khi khiến tất cả người dân Italy giờ đây đều tự hào về ĐTQG của họ một lần nữa.

"Hầu như không ai tin Italy có thể làm được điều đó, nhưng chúng tôi vẫn vào chung kết", Mancini nói sau trận bán kết thắng Tây Ban Nha. Thời điểm ấy, Italy đã nối dài chuỗi thắng lên con số 11 trận liên tiếp và bất bại trong 33 trận.

Đó là một kỳ tích đáng kinh ngạc và thực tế là Mancini đã huấn luyện Azzurri chơi bóng như một tập thể thật sự, một điều không hề dễ dàng kể cả với cấp CLB, nơi các cầu thủ ra sân cùng nhau hàng tuần.

Vào thời điểm Mancini nhận cuộc gọi, ông vẫn đang ở Zenit St.Petersburg, nước Nga xa xôi. Liên đoàn Bóng đá Italy mời Mancini với những toan tính rất cụ thể. Họ thật sự muốn cải cách Azzurri, nhưng vẫn phải giữ được bản chất vốn có. Còn ai phù hợp hơn Mancini, một người mới 54 tuổi, độ tuổi khá phù hợp để dẫn dắt ĐTQG, có kinh nghiệm thi đấu nước ngoài phong phú và từng thi đấu cho tuyển Italy.

Hơn hết, khi còn là cầu thủ, Mancini đã không có nhiều cơ hội cống hiến cho tuyển Italy khi tranh cãi với HLV huyền thoại Arrigo Sacchi và đưa ra tuyên bố "Đừng bao giờ gọi tôi lên tuyển. Đội tuyển với tôi thế là xong". Do đó, khi nhận được cuộc gọi để xây dựng lại một Italy hùng mạnh, Mancini đơn giản là không thể chối từ.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này không diễn ra ngay lập tức. Sau trận thắng 2-1 trước Saudi Arabia, Italy phải trải thành tích kém cỏi với 5 trận liền không biết mùi chiến thắng. Tuy nhiên, tất cả mọi thứ tiếp theo đều diễn ra rất trơn tru và Azzurri bắt đầu gây ấn tượng kể từ đó.

Italy lập tức có loạt 27 trận bất bại, thăng tiến từ bậc 21 lên thứ 7 trên bảng xếp hạng FIFA, thắng cả 10 trận vòng loại Euro và đứng đầu vòng bảng tại Nations League. Ở độ tuổi 54, Mancini có đủ cả kinh nghiệm lẫn sự giao tiếp với các cầu thủ trẻ tuổi. Ông mang đến cho Italy một hệ thống mà các cầu thủ đều tin tưởng và hiểu rõ.

Tập thể đầy hứa hẹn

Tất cả đều biết vai trò của bản thân trong đội và không ngừng thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Dưới thời Mancini, ông không ngại thay đổi và tạo cơ hội đến 36 cầu thủ lần đầu lên đội tuyển. Ngoại trừ nòng cốt gồm Gigio Donnarumma, Bonucci, Giorgio Chiellini và Jorginho được đảm bảo một suất, không vị trí nào là không thể thay thế.

Tập thể "thiên thanh" vì thế cũng đáng xem hơn rất nhiều, với những cầu thủ chạy cánh thú vị theo kiểu mới như Federico Chiesa và Lorenzo Insigne. Đặc biệt hơn, khu vực giữa sân, nơi tuyển Italy thường bị chỉ trích trong các giải đấu trước đây, lại bất ngờ trở thành điểm mạnh với Nicolo Barella và Marco Verratti thi đấu rất hay bên cạnh "trái tim" mang tên Jorginho.

Cùng với lớp HLV theo xu hướng mới tại Serie A, Azzurri của Mancini không còn thi đấu co cụm phòng ngự nữa. Ngay từ giai đoạn vòng bảng Euro, tuyển Italy đã trình diễn một lối chơi đầy hứng khởi với quyền kiểm soát bóng, tốc độ triển khai những miếng đánh cùng khả năng pressing toàn sân là ưu tiên hàng đầu.

Thực tế, tuyển Italy vẫn chơi phòng ngự, nhưng chỉ khác là họ chủ động cầm bóng để nắm giữ thế trận chứ không phải bị động chịu trận như trước. Khối phòng ngự của tuyển Italy giờ đây luôn bắt đầu từ gần khu vực giữa sân, với cặp trung vệ Bonucci và Chiellini thi đấu thấp nhất.

Với cách chơi này, nếu đối phương đoạt lại bóng, tuyển Italy sẽ tổ chức đánh chặn từ khu vực giữa sân có diện tích hơn 40 m. Nhờ đó, Azzurri luôn có thể duy trì áp lực cực lớn lên đối phương, đồng thời giảm đi gánh nặng tranh chấp tay đôi của cặp trung vệ lớn tuổi.

Khi sở hữu bóng, đoàn quân của HLV Mancini có những ý tưởng rất rõ ràng về cách triển khai tấn công. Ở hai cánh, Italy sở hữu những "mũi khoan" giàu tốc độ và tính đột biến như Spinazzola, Insigne hay Berardi.

Điểm hay ở chỗ là khi cần, bộ 3 này có thể cắt vào trong, để lại khoảng trống cho Barella hoặc Verrati bám ra biên cung cấp thêm một phương án hãm thành cụ thể. Do đó, sơ đồ thực chiến của tuyển Italy có sự uyển chuyển giữa 4-3-3 và 3-4-2-1.

Ngoài chiến thuật, sức hút và phong cách của Mancini mang lại cho Azzurri cách truyền tải những thông điệp về niềm tự hào dân tộc. Ông luôn cố gắng giúp các cầu thủ Italy tin tưởng vào bản thân, nhưng cũng không quên bài học về sự chủ quan như trước Thụy Điển năm nào.

Chức vô địch Euro 2020 là một bàn đạp rất hoàn hảo trong công cuộc xây dựng tuyển Italy hướng tới tương lai. Ngoại trừ cặp trung vệ, độ tuổi của toàn đội hiện đang ở mức khá trẻ và kể cả khi một số lão tướng sẽ giải nghệ trong thời gian tới, Italy vẫn có rất nhiều tài năng có thể xuất hiện thay thế.

Trước mắt HLV Mancini sẽ là cái đích cao nhất mang tên World Cup 2022. Hành trình của ông dù chỉ mới bắt đầu, nhưng nó thật sự rất hứa hẹn và lãng mạn trong mắt mọi người Italy.