Iceland và hành trình chạm đến World Cup của đất nước nhỏ bé

Niềm hy vọng của cả đất nước Iceland sẽ sớm được đặt vào đôi tay rắn chắc của Hannes Thor Halldorsson. Nhưng trước đó, anh phải làm một việc khác đã. Một ngày tháng năm, thủ thành của tuyển Iceland vẫn đang có giây phút yên bình tại trại trẻ Reykjavik.

Anh đang hướng dẫn một chú bé nhỏ thó với hai lá quốc kỳ được vẽ trên má cách thức để ăn mừng theo kiểu của người Viking. Khi mọi thứ đã sẵn sàng, Halldorsson tiến tới chiếc camera và chỉnh một chút về sự tương phản. Và từ đây, một thước phim hoàn hảo được ra đời.

Sự tự hào World Cup tại đất nước nhỏ bé

Đó là khung cảnh một buổi quay phim của Halldorsson để quảng bá chiến dịch World Cup tại Iceland, quốc gia có số dân thấp nhất từng được dự ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh. Vâng, với 340.000 chỉ tương đương một thành phố thưa dân tại Anh hay Mỹ.

Công việc quay chụp của thủ thành 34 tuổi diễn ra rất thuận lợi. Cũng dễ hiểu, bởi tròn bốn năm trước, khi nhận bản hợp đồng sang chơi chuyên nghiệp ở Na Uy, anh vẫn đang là một nhà làm phim toàn thời gian. Với đa số, đó là một câu chuyện khó tin. Còn người Iceland, thì không.

"Đây là việc bình thường tại Iceland", Halldorsson mỉm cười. Anh không là trường hợp duy nhất. HLV hiện tại của tuyển từng là một nha sĩ. Còn một đồng đội khác thì làm công việc vận chuyển muối bán thời gian. Ở một đất nước nhỏ bé như Iceland, mọi người đã quen thuộc với sự đa năng và nhanh nhẹn.

Có lẽ vì thế, cư dân nơi đây thấu hiểu nhau và đoàn kết hơn. "Ai có tiếng thét lớn nhất nào", Halldorsson la lên và phía đối diện, những đứa trẻ vừa bước vào độ tuổi đi học lặp lại cùng với điệu ăn mừng của dân Viking. Chỉ như vậy, lòng tự tôn dân tộc len lỏi vào khắp các tâm hồn còn nhỏ bé.

Phong cách ăn mừng ấy được Iceland giới thiệu hoàn hảo với thế giới thông qua Euro 2016, nơi họ lọt tới vòng tứ kết ngay trong lần đầu tham dự. Hành trình lọt đến vòng của 8 đội mạnh nhất châu Âu chẳng hề dễ dàng. Họ đã xuất sắc cầm hòa nhà vô địch Bồ Đào Nha và thậm chí đánh bại cả tuyển Anh nữa.

Rất nhiều người sẽ nghĩ thành quả trên là hiện thân của sự may mắn và những điều kỳ diệu trong cuộc sống. Họ không biết rằng, đằng sau sự chói sáng tại Pháp hai năm trước là nỗ lực hơn hai thập kỷ của những người làm bóng đá tại đất nước được bao phủ bởi những dòng sông băng dài bất tận. Họ bền bỉ, kiên định và vững tâm, rồi điều gì đến cũng phải đến.

Sự thăng tiến của bóng đá Iceland vũ bão đến mức ít ngày trước, huyền thoại Diego Maradona phải thừa nhận Argentina hùng mạnh của ông sẽ thất bại nếu không thận trọng trước quốc gia nhỏ bé. "Kìa, Maradona đang lo sợ về chúng tôi", Halldorsson tự hào.

Giờ đây, Maradona đã biết tới đất nước Iceland. Hàng ngàn người hâm mộ khác cũng vậy, nhưng là về sức mạnh trên mặt cỏ, thay vì băng giá, núi lửa hay khủng hoảng kinh tế như trước kia.

"Bạn phải rất cẩn trọng khi đánh giá một quốc gia dựa vào thành tựu về mặt thể thao của họ. Còn với Iceland, cả thế giới đã biết chúng tôi có thể làm những điều vượt ngoài sự tưởng tượng", Tổng thống Gudni Johannesson trả lời trên tờ TIME.

Hành trình đi đến sự kỳ diệu

Điều gì đã xảy đến với Iceland, để từ một quốc gia từng nhận thất bại trước nhược tiểu cỡ Đảo Faroe hay Liechtenstein lại có thể đến World Cup chỉ sau 10 năm? Chúng ta cần phải đến Breidablik, một CLB nằm tại ngoại vi thành phố Reykjavik để tìm lời giải đáp.

Tại đây, vào những ngày đông lạnh giá hay một chiều xuân tuyết tan, đều có khoảng 100 đứa trẻ đang mải miết chơi bóng dưới sự chỉ dạy của một ông thầy nắm trong tay bằng HLV cấp quốc gia trong một "ngôi nhà bóng đá", tiện ích được quốc gia Bắc Âu xây dựng nhằm nuôi dưỡng niềm đam mê túc cầu và chống lại cái khắc nghiệt của thiên nhiên.

Một nhóm nhỏ các cậu bé 8 tuổi tập dẫn bóng còn phía bên kia thì chia đội để chơi bài đối kháng. Không có nhiều áp lực và rất ít tiếng la hét đến từ HLV. "Ở tuổi này, chúng ta cần để mấy đứa nhóc thể hiện bản thân", ông Hakon Sverrisson nhận định, người chịu trách nhiệm tại đội trẻ Breidablik, đồng thời là một giáo viên dạy toán trong quá khứ.

Bốn thành viên trong tuyển Iceland đến World Cup 2018 từng chơi tại "ngôi nhà bóng đá" trên, nơi bắt đầu hoạt động từ năm 2002. Đến nay, tổng cộng 13 công trình tương tự được xây dựng khắp đất nước Iceland và làm bệ phóng cho hàng nghìn tài năng trẻ tuổi.

Đó chưa phải tất cả, những thứ thuộc về bóng đá họ sẽ giành cho bóng đá, không vì mục đích nào khác. Khoản tiền bản quyền truyền hình được sử dụng để dựng lên 150 sân bóng nhân tạo, đa phần có hệ thống sưởi để tránh bị đóng băng, đặt cạnh những trường học. Và như thế, mọi đứa trẻ có thể đá bóng bất kỳ lúc nào.

"Tôi cho rằng lý do bản thân có thể tiến xa đến vậy là nhờ được tập thường xuyên. Thật tuyệt khi được chơi bóng cùng những người bạn trong lớp", tiền đạo Jon Dadi Bödvarsson, người sống tại Selfoss, một thị trấn chỉ với vỏn vẹn 7.000 dân, chia sẻ.

Một nền bóng đá để tiến lên cần sự đầu tư toàn diện. Và người Iceland biết rằng, những đứa trẻ sẽ chẳng thể bước đúng hướng nếu thiếu lời chỉ dạy của huấn luyện viên. Vì thế, thêm một cuộc cải tổ toàn diện nữa diễn ra. Mười lăm năm trước, không người Iceland nào sở hữu bằng HLV chuẩn "A" hay "B" của FIFA, giờ đây, quốc gia Bắc Âu có tổng cộng 716 người nhận chứng chỉ trên.

Quốc gia nhỏ bé Iceland đã thành công trong việc chuyên nghiệp hóa đội ngũ nhà cầm quân. Nếu xét tỷ lệ HLV trên đầu người, họ còn cao hơn cả những Anh, Đức hay Tây Ban Nha.

Nhắc đến câu chuyện về sự thành công, những gì bóng đá Iceland đang có không phải kết quả của một phút lóe sáng thần kỳ. Từ thập niên 90, đất nước nằm ngay cạnh vòng cực Bắc đã quyết định thể thao hóa ở ghế nhà trường. "Nếu bạn để những đứa trẻ làm quen sớm với thể thao, cuộc sống của chúng sau này sẽ lành mạnh hơn. Không chỉ về mặt thể chất mà còn cả tinh thần và tâm lý nữa. Kết quả thì thật tuyệt", Kari Jonsson, một quan chức thể thao tại Gardabaer, nơi sẽ khánh thành một "ngôi nhà bóng đá" trị giá 40 triệu USD vào tháng 9 tới cho biết.

Được cung cấp mọi tư liệu cần thiết, trình độ chơi bóng của người Iceland tăng lên không ngừng. Những hợp đồng xuất ngoại được ký ngày một nhiều hơn và bóng đá với một bộ phận đã không còn là nghề tay trái nữa. Một khuôn mẫu bài bản đã ra đời. "Chúng ta đã chuyên nghiệp hơn rất nhiều", nhà xã hội học nổi tiếng Vidar Halldorsson thốt lên đầy kinh ngạc, pha lẫn sự tự hào.

Sự chuyên nghiệp cũng tới cùng Lars Lagerback, khi ông tiếp quản ghế nóng của tuyển Iceland vào năm 2011. Sau khi thành công trong việc kết nối và khơi dậy khí chất của người Viking, tuyển Iceland thăng tiến chóng mặt. Họ suýt có vé dự World Cup 2014 trước khi tạo cú sốc ở kỳ Euro tại Pháp chỉ hai năm sau đó.

"Đây là một trong những cú sốc lớn nhất lịch sử Euro", cựu danh thủ Lothar Matthaus bình luận trên sóng FOX Sport sau khi chứng kiến Iceland vượt qua Anh bằng một màn trình diễn thuyết phục.

Sau chiến tích tại Euro 2016, ông Lagerback cảm thấy hài lòng với những thành tựu đã có với bóng đá Iceland và ra đi cùng những sự tụng ca. Trợ lý Heimir Hallgrimsson, chiến lược gia kỳ lạ bậc nhất thế giới, là người được chọn ngồi lên chiếc ghế nóng. 

Vốn là một nha sĩ, ông Hallgrimsson chắc chắn là HLV tuyển quốc gia duy nhất có thể trồng một chiêc răng thành công. Và được làm việc tại Iceland, vị trí của ông được đảm bảo, sẽ không có chuyện tỉnh dậy sau một đêm và nhận trát sa thải như vẫn xảy ra ở khắp châu Âu.

Chiến tích của sự đoàn kết

Vào năm 2011, trong nỗ lực gắn kết đội tuyển với người hâm mộ, ông Hallgrimsson, khi đó mới chỉ là trợ lý tại Iceland, đã quyết định sẽ tổ chức một buổi gặp mặt với những người đại diện đến từ Tolfan, hội cổ động viên chính thức của đội bóng, tại một quán bar gần sân quốc gia. Trong buổi giao lưu đặc biệt ngày hôm đó, Hallgrimsson đã trình bày cụ thể về những mảng miếng chiến thuật, những thông tin chi tiết về đội hình sẽ ra sân, rất cụ thể và không hề e sợ về sự lộ lọt thông tin.

Từ đó đến nay đã 7 năm, ông Hallgrimsson vẫn giữ thói quen đó trước mỗi trận đấu trên sân nhà. Nhưng mọi thứ giờ đây đã khác. Từ một nhóm chỉ gồm 7 người trong buổi gặp gỡ đầu tiên, hiện tại, mỗi buổi tụ họp là một bữa tiệc thật sự với sự góp mặt của hàng trăm người. Tình đoàn kết cũng nhờ thế lan rộng rãi, bắt đầu từ suy nghĩ sang hành động.

Tại Euro 2016, đã có tổng cộng 27.000 người Iceland sang Pháp, tức 8% dân số của quốc gia Bắc Âu. Trận tứ kết với Anh, có tới 99,8% dân số nước này ngồi trước màn hình TV, khó tin và là ao ước của mọi quốc gia.

Và ở kỳ World Cup tới, dù quãng đường có xa và chi phí cũng đắt đỏ hơn rất nhiều, những Tolfan trung thành khẳng định sẽ không để những khán đài nước Nga thiếu vắng tiếng hô vang của người Viking.

Dù vậy, Iceland không đến World Cup để dạo chơi. Maradona thừa nhận, đội bóng Bắc Âu có đủ điều kiện để trở thành một ngựa ô tại ngày hội bóng đá lần thứ 21.

Nhìn cách những người Iceland đá bóng, một số fan hâm mộ có thể chẳng hài lòng, như Ronaldo hai năm trước sau trận hòa 0-0 ở Euro 2016. Ngôi sao người Bồ Đào Nha nhận định đó là thứ bóng đá nhỏ nhen và thiếu thẩm mỹ.

Đó là góc nhìn của một người ngoài cuộc. Còn ông Hallgrimsson thì hiểu rõ về những gì cầu thủ của mình đang có. "Nếu cố gắng ban bật và đá hoa mỹ như Tây Ban Nha, chúng tôi sẽ thành phiên bản lỗi của họ".

Vì thế, người Iceland vẫn sẽ là chính họ tại World Cup 2018, vẫn sẽ chơi cùng lối đá chịu đựng, vẫn sẽ dồn lên khi nhận thấy một thời cơ nhỏ nhoi, vẫn sẽ đá với tinh thần bất khuất của những cư dân đến từ băng đảo lạnh lẽo. Và đôi khi cái đẹp thuộc về người chiến thắng.

"Chúng tôi không có những ngôi sao lớn. Điểm tựa của Iceland sẽ là lòng quyết tâm cùng sự ủng hộ của hàng vạn người dân quê hương. Tôi vẫn nhớ niềm vui sướng của họ khi tuyển quốc gia làm nên lịch sử. Tôi nghĩ đó mới chính là thứ đẹp nhất trong bóng đá", thủ thành Halldorsson trầm ngâm.

Có lẽ Halldorsson đã đúng. Bởi cho cùng, bóng đá cũng chỉ nhằm mưu cầu sự hạnh phúc mà thôi.